Bulut Bilişim
Nedir ve Neden Önemlidir
Bulut bilişim; ölçeklendirilebilirlik, hızlı dağıtım ve daha geniş BT etkinlikleri sunan abonelik bazlı bir dağıtım modelidir. BT ihtiyaçlarını değişen iş hedefleriyle birleştirmek için pek çok fiziksel ve finansal engeli kaldırdı. Daha iyi uygulamaları, platformları ve altyapıları ucuza sunmayı taahhüt eden bulut bilişim tüm endüstrilerdeki iş inovasyonları açısından önemli bir güce dönüştü.
Bulut Bilişimin Geçmişi ve Evrimi
“Bulut bilişim” ifadesi 2000’lerin ortalarından itibaren sıklıkla kullanılmaya başlansa da geçmişi 1960’lara; müşterilerin donanım ve yazılımın kendisini satın almaktansa büyük ana sistem bilgisayarlarında bilişim süresi satın almasını sağlayan bilişim odaklı çeşitli iş modellerine kadar uzanıyor.
1970’lerde büyük donanım ve yazılım tedarikçileri bağımsız, çoklu platform ve işletim sistemlerini bir ana sunucudan sağlamak adına sanal makineler kullanmaya başladılar. Ortak ana sistem yaklaşımındaki bu gelişim tek bir fiziksel sistem üzerinde birden fazla bilişim ortamı sunarak bir iletişim ve veri devrimi yarattı.
Telekomünikasyon şirketleri yeni özel ağ bağlantılarını eski, noktadan noktaya veri sunumlarından daha ucuza ve onlarla aynı hizmet kalitesinde sunabileceklerini fark ettiler. 1990’larda telekomünikasyon şirketleri ihtiyaç fazlası ağ bant genişliği üzerinde sanal özel ağ (VPN) hizmetleri oluşturuyor ve şirketlerin kendi yazılım ve veri merkezlerine ev sahipliği yapmasını mümkün kılıyorlardı. “Bulut” terimi bu dönemde kullanılmaya başlandı, çünkü iletişim ağı diyagramları hizmet sağlayıcı ile kullanıcı arasındaki alışverişi bir bulut simgesiyle ifade ediyordu.
Bu ilk dönem bulut temeli üzerinden ilerlenmesi, gelişmekte olan teknolojileri ve bugün bulut bilişim olarak kullandığımız iş yaklaşımlarını entegre eden ani ve çok önemli bir dizi adım sayesinde oldu. Bu gelişmeler arasında şunlar yer alıyor:
İstemci/Sunucu Bilgi İşlem Modeli
Daha az güçlü bilgisayarlara veya iş istasyonlarına (istemciler) bağlanan merkezîleştirilmiş (merkez) bir bilgisayardan oluşan bir sistem. İstemciler veriye, içeriğe ve programlara bu merkezden ulaşabiliyorlar. Bir güvenlik modeli olarak politika uyumluluğu sağlar.
Dağıtımlı Hesaplama
Büyük veri setlerinin analizi gibi büyük görevlerin ağa bağlı bilgisayarlar arasında dağıtılmasını ve bilişim süresini azaltmak adına paralel olarak işlenmesini mümkün kılan bir süper bilgisayar oluşturmak amacıyla kaynakları paylaşan bir bağlı bilgisayarlar ağı veya grubu.
Eşler Arası Bilgi İşlem Modeli
İki bilgisayar sisteminin merkezî bir sunucuya bağlanmadan karşısındakiyle (eşiyle) doğrudan iletişime geçmesini sağlar. Eş ortamlar, istemci/sunucu yaklaşımlarının aksine kaynakları paylaşırlar ve hem tüketici hem de tedarikçidirler.
Faydalanmaya Bağlı Bilişim
Bilişim hizmetlerinin kullandıkça öde konsepti olarak sunuldu. Kullanıcılar sabit bir erişim ücreti yerine kullandıkları hizmetler için ödeme yaparlar. Bilişim kaynakları kullanıcılar onlara ihtiyaç duydukça sunulur ve bu sayede bu yaklaşım daha uygun maliyetli ve etkin hâle gelir.
İnternet ve World Wide Web’in yükselişi ile bunların devasa miktarda bilgisayarı birbirine bağlama becerisi, bu bulut tabanlı teknolojilerin modern bir bulut bilişim yaratmak için tam olarak entegre edilmesini sağladı.
Bugünün Dünyasında Bulut Bilişim
Bulut bilişimin elastik ölçeklendirilebilirlik, hızlı hizmet teslimi, daha iyi BT etkinliği ve abonelik bazlı hesaplama modeli sunuyor oluşu, BT’nin değişen iş hedeflerine uyarlanmasının önündeki pek çok fiziksel ve finansal engeli kaldırdı. Daha iyi iş modellerini ve hizmetleri ucuza sunmayı taahhüt eden bulut bilişim, tüm endüstrilerdeki iş inovasyonları açısından önemli bir güdüleyiciye dönüştü.
Günümüzde bulut bilişim pek çok organizasyonun teknoloji stratejisinin merkezinde yer alıyor. Bulut bilişimin teknolojik avantajları; bilişim kaynaklarını artırıp azaltma becerisi, daha güvenilir ağ bağlantıları sağlaması ve büyük veriyi her yere yayma becerisi onu her boyuttan organizasyon için çekici hâle getiriyor.
Üstelik bulut, yazılım hizmetlerinin yanı sıra veri depolama imkânı da sunuyor. Bulut altyapısının sunduğu büyüme ve esneklik, organizasyonların veri varlıklarının tam potansiyelini hızlı ve uygun maliyetle keşfetmelerini sağladı. Bulut platformları artık pek çok organizasyonun veri stratejisinin çok önemli bir parçası konumunda.
Ancak buluta geçiş sorunsuz gerçekleşmedi. Önemli iş verilerinin kurum içinde bulunan güvenli veri merkezlerinden alınıp genel bulut platformlarında saklanması, veri güvenliği konusunda endişelere neden oldu. Kişisel, müşteri veri depolamasında bu durum geçerliydi.
Analitiği Buluta Taşımak:
Zamanı Geldi
Sağlam bir mimari ve buluta kontrollü şekilde geçişle, organizasyonlar analitik becerilerini ve performanslarını daha yüksek seviyelere çıkarabilirler.
Bulut bilişimi kimler kullanıyor?
Her tür iş sektöründen ve boyuttan organizasyon; operasyonlarını, müşteri deneyimlerini geliştirmek ve üretimlerini artırmak için verilerini, dijital varlıklarını ve günlük aktivitelerini buluta taşıyor. Aşağıda endüstrilerin bulut teknolojilerini benimseme yollarından bazıları yer alıyor:
Ucuz depolama, akıllı ölçeklendirme ve dağıtılmış bellek içi becerilerinden yararlanmak da dâhil iş yüklerini [bulut için] yeniden düzenleyerek veri transfer hızlarını artırdılar ve analitik performanslarını on katına çıkardılar, ayrıca operasyon maliyetini de belirgin şekilde azalttılar. David Macdonald, SAS Robert Morison, IIA
Konteynerler için SAS® ile Buluttaki Analitiği Öğrenin
Konteynerler yeni bir bilişim uygulaması yaklaşımıdır. Konteynerler ile bulut sunuculardaki uygulamaları daha hızlı ve güvenli şekilde; daha fazla ölçeklendirilebilirlikle ve daha düşük maliyetlerle kullanabilirsiniz. Bulut konteynerlerin kullanılması başlangıç rutinlerini ve depolama gerekliliklerini azaltır, donanım kaynaklarınızın süresini genişletir. Kapsamlı bulut konteynerler geliştiricilere, nerede kullanıldıkları fark etmeksizin yazılımlarının çalışacağına dair güven verir.
Bulut Bilişimin Çalışma Şekli ve Temel Teknolojiler
Bulut bilişim iş uygulamalarını, veri depolamayı, ağ oluşturma ve işleme becerilerini kapsar. Her boyuttan organizasyonun doğal dil işleme ve yapay zekâ gibi güçlü analitik teknolojilerden faydalanmasına imkân tanır. Bilişim hizmetlerinin pazarda yer alması, mutlaka bulut üzerinden de kullanıldıkları anlamına gelir.
Kullanıcılar önemli iş faaliyetlerini buluta taşıyarak daha fazla verimlilik sağlarlar. Veri depolarınızı ve yazılım hizmetlerinizi buluta koymak, bunların artık bireysel sunucularda veya bilgisayarlarda saklanmadığı ve bunlara web tabanlı bir arayüzden ulaşılabileceğiniz anlamına gelir Böylece kullanıcılar, herhangi bir cihazdan bulut platforma web bağlantısı sağlayarak nerede olurlarsa olsunlar hizmetlere erişebilirler. Bulut iş birliğini kolaylaştırır, neredeyse çabasız hâle getirir.
Bulut bilişim, organizasyonunuzun yazılım hizmetlerinin sunulmasına yönelik ihtiyacını değil, BT departmanlarının organizasyonlarını destekleme şeklini değiştirir. Bulut bilişim ile pek çok fayda sağlayabilirsiniz:
- Altyapı. Altyapıyı ve diğer kaynakları bulutta paylaşarak donanım harcamalarını azaltın, tedarik döngülerinden ve paradan tasarruf edin.
- Ölçeklendirilebilirlik. Bilişim kaynaklarını ihtiyaca göre artırarak ya da azaltarak işleme becerinizi geliştirin veya bulut üzerinde daha fazla veri depolayın.
- Otomasyon. Farklı operasyonel sistemler ve veri tabanları aracılığıyla yazılım güncellemelerini veya sürüm uyumluluğunu yönetecek ilave personel ihtiyacını azaltın.
- Hareketlilik. Giderek daha fazla mobil hâle gelen iş gücünün üretkenliğini artırmak için, web tarayıcılardan eriştiğiniz bulut sayesinde bilgiye istediğiniz anda istediğiniz yerden ulaşın.
- İş birliği. Platform erişimiyle ilgili yönetişim sorunlarını azaltmak için belgeleri, veriyi ve bilişim çözümlerini bulut üzerinden paylaşın..
- Abonelik. Devam eden abonelik lisansına geçiş, bulut bilişimin başlangıç maliyetini azaltır ve sermaye harcamaları yerine operasyon bütçelerinin kullanılmasını mümkün kılar.
Bulut Bilişim Standart Uygulama Modelleri
Genel Bulut
Bir bulut sağlayıcı, organizasyonların genelde aylık bir ücretle kiralayabileceği donanım ve bilişim altyapısını sağlar. Sabit bir teklif ya da depolama, yazılım ve platform seçeneklerinden oluşan bir karışım sunan seçenekler arasından tercih yapabilirsiniz.
Genel bulutlar şu faydaları sunar:
• Kurulacak veya bakımı yapılacak bir yazılım yoktur.
• Satın alınacak veya bakımı yapılacak bir donanım yoktur.
• Kullanıcılar başkalarıyla birlikte yönetebilir ve iş birliğine gidebilirler.
• Kullanıcılar kendi verilerini yükleyebilirler.
Tahmin edeceğiniz gibi, genel bir bulut kullanmak sunucu ve donanıma yönelik sermaye harcamalarınızı azaltır ve bu durum teknolojinin neredeyse bir gecede geçersiz hâle gelebildiği günümüzde büyük bir avantajdır. Genel bulutların ikinci tür bulut bilişim ortamı olan özel buluttan genelde (her zaman değil) daha az güvenli olarak görülmesi ise büyük bir dezavantajdır.
Özel Bulut
Veri güvenliği her şeyden önemliyse özel bulut kurmayı düşünün. Endüstriniz kapsamlı düzenlemelere tabiyse veya veri ihlalleri itibar zedelenmesi riski doğuruyorsa, özel bulut oluşturmayı düşünebilirsiniz. Özel bulutları kendi veri merkezinizde oluşturabilir ya da yüksek güvenlikli bir üçüncü taraf veri merkezi içerisinde sunucu alanı alabilirsiniz.
Görüleceği üzere, bu seçeneğin dezavantajı bulut bilişim altyapısını oluşturmanın maliyetidir. Donanım, emlak ve personelin başlangıç maliyetleri hatırı sayılır düzeyde olabilir. Bunun yanı sıra sürekli bakım ve genel masraflar da vardır. Bir özel bulut tedarikçisiyle sözleşme imzalamayı tercih etseniz bile maliyet belirgin şekilde yüksek olabilir. Ancak güvenlik ve gizliliğin önem taşıdığı büyük çaplı bir şirketseniz, bu seçeneği değerlendirmek isteyebilirsiniz.
Hibrit Bulut
İki seçeneğin de en iyi taraflarını kullanmak isterseniz, düşük giriş maliyeti ve daha fazla güvenlik sunan hibrit bulut seçeneğini tercih edebilirsiniz. Tahmin edebileceğiniz gibi hibrit bulut bilişim, genel ve özel bulut tekliflerinin bir karışımıdır. Hassas verilerinizi özel bulut sunucularında tutup uygulama ve analitik için de genel bulut hizmet sağlayıcılarını kullanabilirsiniz.
Birden fazla özel sağlayıcınız, birden fazla genel sağlayıcınız veya her ikisinden de birden fazla sağlayıcınız olduğu takdirde, bu ara noktaları bulutta yönetmek çok daha kolay hâle gelir. Çoğu organizasyon için en iyi seçenek budur.
Bulut Bilişim Standart Hizmet Modelleri
Artık bu hizmetlerin nasıl sunulmasını istediğinize karar vermelisiniz. Bulut barındırma seçenekleri içerisinde üç hizmet sunma seçeneği yer alır; hizmet olarak yazılım, hizmet olarak platform ve hizmet olarak altyapı.
Hizmet Olarak Yazılım (SaaS)
SaaS’ı bulut bilişime girişteki kullanıma hazır seçenek olarak düşünün. Genelde kullandıkça ödemeye dayalı, anında uygulamaya yönelik standart bir teklif setidir. Yeni teknolojilerden hemen yararlanmanızı sağlar. Günlük yaşamınızda bile farkında olmadan SaaS kullanıyor olabilirsiniz. Web tabanlı bir e-posta veya takvim hizmeti kullanıyorsanız, bir tür SaaS kullanıyorsunuz demektir.
Kullandıkça ödediğiniz bir uygulama yaklaşımı sunulmasına ek olarak, SaaS sadece ihtiyacınız olan şeyler için ödeme yapmanızı ve yazılım hizmetleri ile veri depolarını ihtiyacınız doğrultusunda ölçeklendirebilmenizi sağlar. Organizasyonel zorunluluklarınız arasında daha mobil bir iş gücüne sahip olmak varsa, aradığınız cevap SaaS olabilir. Bulut tabanlı yazılımın çoğu tür bilgisayarda ve mobil hizmette çalışmasından, erişim ve güvenliğinin yönetiminden hizmet sağlayıcılar sorumludur.
Daha fazla bilgi almak için infografiğe tıklayın.
Hizmet Olarak Platform (PaaS)
PaaS, özelleştirilmiş bulut uygulamaları oluşturma ve yönetme imkânı sunar. Kullanıcıların oluşturdukları ya da edindikleri uygulamalarını, bulut sunucusu tarafından tedarik edilen programlama dilleri, çerçeveleri ve araçlarıyla uygulamalarını sağlar. Kullanıcı mevcut bulut altyapısını (ağlar, sunucular, işletim sistemleri ve depolama) yönetmez ya da kontrol etmez, ancak sunulan uygulamalar ve muhtemelen uygulama barındırma yapılandırmaları üzerinde kontrol sahibidir.
PaaS kullanmak aynı proje üzerinde çalışan çok sayıda geliştiricinizin olduğu ya da birden fazla tedarikçi kullandığınız durumlar için idealdir. Pek çok açıdan, uygulamaların yaratım ve hızla hizmete sunma sürecini kolaylaştırır.
Hizmet Olarak Altyapı (IaaS)
Peki tüm bunların başkası tarafından yönetilmesini istiyorsanız? O zaman ihtiyacınız olan şey IaaS’tır. Altyapı ekipmanının ve kaynakların müşterilere sunulduğu en temel “hizmet olarak” seviyesi olarak değerlendirilir. Depolama, ağlar, işleme ve diğer genel bilişim kaynakları bu kapsamda yer alır. IaaS kullanıcısı yazılımı buluttan çalıştırabilir; işletim sistemlerine, uygulamalara ve çerçevelere erişebilir ve genel yönetimsel işlevleri gerçekleştirebilir, ancak altyapıyı yönetmez ve kontrol etmez.
IaaS genelde BT ve operasyon birimi tarafından erişilen bulut altyapısını sunar. IaaS; SaaS ve PaaS için bulut altyapısı desteği sunar. PaaS; SaaS için geliştirme ve destek sağlayabilir, ancak SaaS IaaS üzerinde sunulabildiğinden buna gerek yoktur.
Recommended Reading
-
Makale
Data lineage: Making artificial intelligence smarterLear how data lineage plays a vital role in understanding data, making it a foundational principle of AI.
-
Makale
A guide to machine learning algorithms and their applicationsDo you know the difference between supervised and unsupervised learning? How about the difference between decision trees and forests? Or when to use a support vector algorithm? Get all the answers here.
-
Makale
Artificial intelligence, machine learning, deep learning and moreArtificial intelligence, machine learning and deep learning are set to change the way we live and work. How do they relate and how are they changing our world?