MSSF 17 zaczyna się od zespołu ekspertów

Dotychczas stosowane reguły rachunkowości i sprawozdawczości finansowej w firmach ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych zostaną zastąpione nowym standardem MSSF 17 (IFRS 17). Standard został ogłoszony przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) w 2017 roku i zacznie obowiązywać od 2021 roku. Wiodący ubezpieczyciele w Europie rozpoczęli już prace nad wdrożeniem nowego standardu, a projekty te udaje się im skutecznie realizować dzięki współpracy z SAS.

Zmiany wprowadzane przez MSSF 17 (IFRS 17) są kontynuacją prac IASB (International Accounting Standards Board) nad MSSF 4 fazy II (IFRS 4). Zmiany w sprawozdawczości ubezpieczycieli podyktowane zostały zgłaszaną przez inwestorów potrzebą uzyskania bardziej porównywalnych i przejrzystych informacji o firmach działających na rynku ubezpieczeniowym z perspektywy oceny ich sytuacji finansowej, osiąganych rezultatów i ekspozycji na ryzyko. Jest to kolejna fala zmian w obszarze sprawozdawczości, po tym jak w 2016 roku w życie weszła regulacja Solvency II, a rynek ubezpieczeniowy przeszedł transformację w szacowaniu wymogów kapitałowych i regulacyjnej oceny profilu ryzyka ubezpieczycieli.

Celem obydwu regulacji, zarówno MSSF 17 jak i Wypłacalność II (Solvency II), jest zapewnienie porównywalności i transparentności regulacyjnej i księgowej z perspektywy interesariuszy zewnętrznych. Szczególnie MSSF 17 realizuje cel uczynienia sprawozdawczości ubezpieczycieli bardziej przejrzystej i porównywalnej w zakresie:

• Wpływu posiadanego portfela polis na wynik finansowy zakładu.
• Sposobu osiągania wyniku finansowego na poszczególnych portfelach zawieranych umów ubezpieczeniowych oraz z inwestowania składek klientów.
• Charakterystyki ryzyk, na jakie wystawione są poszczególne portfele umów.

Kogo dotyczą zmiany

Podmiotami rynku ubezpieczeń w Polsce, które objęte będą obowiązkiem spełnienia wymogów MSSF 17 będą spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. oraz podmioty ubezpieczeniowe wchodzące w skład międzynarodowych grup ubezpieczeniowych realizujących obowiązek publikacji sprawozdań skonsolidowanych. Pozagiełdowe i rodzime podmioty rynku ubezpieczeń będą mogły stosować MSSF 17 lub Polskie Standardy Rachunkowości (PSR).

Pierwsze pełne sprawozdanie finansowe zgodne z MSSF 17 zakłady ubezpieczeniowe i reasekuracyjne prezentujące wyniki finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej powinny pokazać po 1 stycznia 2021 z danymi porównawczymi za rok poprzedni. Oznacza to, że najpóźniej do roku 2020 taki podmiot rynku ubezpieczeń musi przystosować swoje procesy i systemy księgowe, aktuarialne, informatyczne, audytu wewnętrznego i sprawozdawczości.

Poniższy diagram prezentuje przebieg modelowego procesu sprawozdawczego zgodnego z MSSF 17, który osiąga cele wyznaczone przez przedmiotowy standard i realizowany jest w oparciu o rozwiązanie SAS.

Źródło: SAS RISK Talk, 2017

Kluczowe czynniki sukcesu

Eksperci SAS posiadają wieloletnie doświadczenie w realizacji projektów dostosowania sprawozdawczości instytucji finansowych do wymagań regulacji ostrożnościowych oraz Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej. Projekty te prowadzone były w ścisłej współpracy z zespołami biznesowymi i technicznymi tychże instytucji finansowych oraz wiodącymi międzynarodowymi firmami doradczymi.

Poza licznymi wdrożeniami rozwiązań SAS dla potrzeb sprawozdawczości zgodnie z MSSF 9 (IFRS 9), należy zaznaczyć, że firma realizuje obecnie z powodzeniem projekt dostosowania i integracji systemów aktuarialnych, księgowych i sprawozdawczości do wymagań MSSF 17 (MSR 17) w jednej z wiodących europejskich grup reasekuracji i ubezpieczeń. Doświadczenia zdobyte przez SAS pozwalają na wskazanie kluczowych czynników sukcesu, którymi są:

1. Zespół ekspertów adresujący złożoność problematyki
2. Skalowalne podejście procesowe
3. Jakość budująca zaufanie

Zespół ekspertów

MSSF 17 wskazuje warunki brzegowe dla realizacji wycen i kalkulacji wyniku na portfelach, co stwarza przestrzeń do wypracowania własnych rozwiązań, ale też stawia ubezpieczyciela przed koniecznością podjęcia decyzji odnośnie stosowanych metod, polityk oraz odnośnie przyjmowanych parametrów rynkowych.

Wdrożenie MSSF 17 wymaga podejścia interdyscyplinarnego z zachowaniem odrębności, modularności i transparentności realizowanych procesów wdrożeniowych. Złożoność problematyki i strategiczny charakter wyzwania sprawiają, że należy na wstępie założyć inicjację strategicznego programu wdrożenia MSSF 17, czyli o ustrukturyzowanym zespole projektów realizowanych w powiązaniu ze sobą i dostarczających odrębne, nazwane przedmioty dostawy. Konstrukcja zespołu programu (dobór sponsorów projektów) oraz dobór sprawdzonych w praktyce rozwiązań integracyjnych i analitycznych (takich jak na przykład SAS dla MSSF 17) powinny gwarantować osiągnięcie czterech kluczowych wyznaczników sukcesu wdrożenia MSSF 17:

1. Sprawozdanie finansowe zgodne z MSSF 17 są generowane na czas.
2. Uzyskana zostaje zwiększona granularność informacji zarządczej, w tym prognoz.
3. Realizowany jest przejrzysty audytowalny proces MSSF 17 od początku do końca (ang. end-to-end).
4. Zredukowane zostają koszty operacyjne sprawozdawczości z zachowaniem elastyczności wprowadzania zmian w metodykach, regułach i politykach.

Biorąc pod uwagę fakt, że ostatecznym rezultatem ma być skalowalny i weryfikowalny proces generowania sprawozdań finansowych zgodnie z MSSF 17, głównym sponsorem programu strategicznego, czyli z nadania Zarządu oraz Rady Nadzorczej co do zasady będzie zazwyczaj Dyrektor Finansowy (CFO). Jako odpowiedzialny za sprawozdawczość finansową oraz za strategię kształtowania wyniku finansowego zakładu Dyrektor Finansowy (CFO) ukształtuje współpracę strategiczną z Głównym Aktuariuszem, Głównym Księgowym, Dyrektorem Zarządzania Ryzykiem, Dyrektorem IT oraz Doradcami zewnętrznymi jako sponsorami odrębnych projektów wchodzących w skład programu.

Tego rodzaju podział ról i ustrukturyzowanie współpracy pomiędzy sponsorami projektów, znajduje także swoje odzwierciedlenie w architekturze modułów funkcjonalnych rozwiązania SAS dla MSSF 17, co przedstawia poniższy diagram:

Źródło: SAS RISK Talk, 2017

Kształtując współpracę z ekspertami zewnętrznymi, takimi jak firmy doradcze oraz dostawcami rozwiązań technologiczno-biznesowych, takimi jak SAS, warto zwrócić uwagę na:

1. Potwierdzoną w praktyce zdolność realizacji projektów wdrożeń MSSF (IFRS) w tym w szczególności MSSF 17, a także posiadają doświadczenie projektowe we wprowadzaniu regulacji ostrożnościowych Wypłacalność II (Solvency II).
2. Elastyczność rozwiązania na testowanie całego spektrum założeń metodyk i modeli w ramach MSSF 17 oraz szybkość wprowadzania tych zmian do operacyjnych procesów sprawozdawczych.
3. Zdolność do zrównoważonego zarządzania procesami operacyjnymi MSSF 17 (IFRS 17), czyli bez zbędnej ingerencji w strukturę i spójność kluczowych systemów z takich obszarów jak aktuariat, księgowość i system zarządzania ryzykiem.

Kolejne kroki

Dotychczasowa praktyka projektowa SAS przy wdrożeniach MSSF, w tym MSSF 17, wskazuje, że przed powołaniem zespołu projektowego warto rozważyć:

1. Zapoznanie się specjalistów z przyszłych projektów dziedzinowych z MSSF 17 oraz publikacjami wiodących firm doradczych w celu zrozumienia problematyki wyceny i kalkulacji wyniku finansowego.
2. Dokonanie wstępnego przeglądu portfela umów pod kątem możliwości zastosowania metod BBA/PAA/VFA zgodnie z MSSF 17, w celu wstępnego oszacowania przewidywanej skali i zakresu prac.
3. Przeprowadzenie przeglądu zasobów zakładu pod względem kompletności i jakości danych niezbędnych do realizacji kalkulacji dla potrzeb wdrożenia MSSF 17. W kontekście tego zadania bardzo przydatne może okazać się skorzystanie z narzędzi typu SAS Data Management, SAS Data Quality lub SAS Data Governance, a także metodyki SAS Data Governance Framework.

Wreszcie po zapoznaniu się z założeniami MSSF 17 i skompletowaniu kluczowych informacji, rekomendujemy spotkanie z zaufanym doradcą specjalizującym się w obszarach wymagań regulacyjnych, zarządzania ryzykiem, rachunkowości i sprawozdawczości finansowej zgodnej z międzynarodowymi standardami.

W artykule w kolejnym miesiącu zaprezentowane zostanie zagadnienie przygotowania skalowalnego podejścia procesowego stosowanego przez SAS w ramach wdrożenia MSSF 17.