Bankowość: Co w nadzorczej trawie piszczy…

Z radością witamy w pierwszym odcinku serii „Nowości w zarządzaniu ryzykiem w pigułce”. - Mamy nadzieję, że jego publikacja spotka się z Państwa aprobatą i spełni wszelkie oczekiwania. Przyjrzymy się zagadnieniom regulacyjnym z dziedziny ryzyka, nad którymi banki aktualnie pracują, wkrótce rozpoczynają lub przynajmniej powinny rozpocząć prace. Do terminu wejścia w życie PRIIP (1 stycznia 2018) pozostało niewiele czasu. Nieco więcej oddechu daje przesunięcie terminu obowiązywania FRTB na początek roku 2019, jednak już teraz warto podjąć pewne kroki związane z tym zagadnieniem.

• PRIIP: Krótki termin wdrożenia, a dużo do zrobienia!
  1 stycznia 2018 wchodzi w życie rozporządzenie PRIIP w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczące detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP). Powyższa regulacja dotyczy również banków. W związku z tym, do końca roku wszystkie produkty inwestycyjne oferowane przez bank klientom detalicznym powinny być opisane w dokumencie zawierającym kluczowe informacje (dalej zwanym „KID”- Key Information Document). Rozporządzenie wprowadza wykaz informacji, które powinny znaleźć się w KID. Są to m.in. opis produktu, cel inwestycji, ale również klasyfikacja produktu zgodnie z góry ustalonymi poziomami ryzyka rynkowego, kredytowego i płynności, umożliwiającymi porównanie ryzyk związanych z inwestycją w PRIIP. Dodatkowo, regulacja nakłada obowiązek przeprowadzania okresowych przeglądów i aktualizacji informacji zawartych w KID, w szczególności profilu ryzyka i kosztów. Miernikiem poziomu ryzyka rynkowego jest klasa MRM (od 1 do 7), przyporządkowywana na podstawie zmienności równoważnej wartości zagrożonej (VEV). Wartość ta (VaR), w zależności od kategorii produktu, wyznaczana jest na podstawie obserwowanych historycznych zwrotów czy też symulacji cen PRIIP na koniec okresu utrzymywania. Obserwacje historyczne powinny obejmować zakres od 2 (cena obserwowana codziennie) do 5 lat (cena obserwowana raz w miesiącu). Ryzyko kredytowe ma być odzwierciedlone poprzez miarę CRM w skali od 1 do 6. Na poziom CRM wpływa stopneń jakości kredytowej skorygowany długością zalecanego okresu utrzymywania PRIIP (im dłuższy okres inwestycji, tym wyższe ryzyko kredytowe). Całkowity ogólny wskaźnik ryzyka PRIIP jest wypadkową miar CRM oraz MRM. Poziom płynności określony jest na podstawie zdefiniowanych kryteriów, m.in. dopuszczenia produktu do obrotu na rynku wtórnym, płynności oferowanej przez animatorów rynku czy też profilu płynności. W przypadku gdy produkt został zaklasyfikowany jako mający ryzyko płynności o istotnym znaczeniu lub jako produkt niepłynny - informacja taka powinna zostać podana w formie ostrzeżenia w KID. Można usłyszeć opinie, że problem będzie leżeć w konieczności bieżącego zarządzania zawartością KID. Miary ryzyka oraz koszty powinny być sukcesywnie aktualizowane. Kolejnym wyzwaniem może być zakres danych wymagany przez rozporządzenie. O ile w przypadku produktów istniejących w portfelu dane nie będą dużym problemu (z uwagi na wymogi nadzorcze, które nakładają na sektor finansowy obowiązek ich gromadzenia), o tyle w przypadku chęci wprowadzenia nowego produktu należy przewidzieć potrzebę zebrania odpowiedniej historii jeszcze przed wprowadzeniem produktu.
• FRTB: propozycja zredukowanej metody opartej na wrażliwościach (R-SbM Reduced Sensitivity based Method) w podejściu standardowym
  Pod koniec lipca 2017 roku BCBS opublikował dokument konsultacyjny z opisem uproszczonej metody standardowej wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka rynkowego. Niemniej jednak uproszczone podejście ma być rekomendowane tylko bankom spełniającym określone kryteria oraz ma podlegać akceptacji nadzorczej. Nie mogą go stosować m.in. banki będące instytucją o znaczeniu systemowym (zarówno na poziomie globalnym, jak i krajowym), posiadające w swoim portfelu opcje (poza opcjami back-to-back i opcjami zabezpieczonymi przez bank), których udział rynkowych aktywów ważonych ryzykiem (RWA) nie przekracza (proponowanych) 5% całkowitego poziomu RWA. Pod koniec sierpnia Europejska Federacja Banków (EBF) wystosowała pismo do wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej z wnioskiem o wstrzymanie implementacji FRTB oraz przeniesienia terminu obowiązywania NSFR. Jednym z argumentów za oddaleniem terminu obowiązywania FRTB były wciąż trwające (opisane w niniejszym akapicie) konsultacje dotyczące sposobu wyznaczania wymogów kapitałowych w ujęciu standardowym. Ponadto, istnieje obawa, że wprowadzenie limitów, bez odpowiednio długiego okresu dostosowawczego, może spowodować niestabilność wymogów kapitałowych na rynku europejskim. Dodatkowo, kilka państw (w tym Stany Zjednoczone) do tej pory nie wprowadziło nowej regulacji lub wezwało lokalnych regulatorów do opóźnienia krajowego wdrożenia FRTB do momentu, gdy będzie można nowe wymogi skalibrować i ocenić.
• FRTB: polski sektor bankowy podwyższy wymogi kapitałowe o 600 mln złotych
  Opublikowany na początku września przez Komitet Bazylejski raport z monitorowania wpływu wprowadzenia standardów Bazylei III na banki zawiera sekcję specjalną dotyczącą wpływu wprowadzenia regulacji FRTB w 20 krajach (s. 57). Wyniki badanie podkreślają istotny (ponad 50%) wzrost wysokości wymogów rynkowych z tytułu ryzyka rynkowego. Niemniej jednak, w tym samym artykule autorzy wskazują, że w skali całkowitych wymogów kapitałowych banków wzrost ten będzie niezauważany (na poziomie 2%). Z naszej analizy wynika, że gdybyśmy przyłożyli te oszacowania na polski rynek okazuje się, że w średni wzrost całkowitych wymogów kapitałowych jest prognozowany na jeszcze niższym poziomie (około 0,7% ). Natomiast będzie bardzo zróżnicowany w zależności od banku (odchylenie standardowe na poziomie 0,63%, minimalny szacowany przez nas wzrost wymogów kapitałowych będzie na poziomie 0,1%, maksymalny na poziomie 2,3%). Na rodzimym rynku potwierdzają się również spostrzeżenia z badania BCBS, w którym zaznaczono, że największy procentowo wzrost będzie dotyczył dużych banków z rozbudowanym portfelem handlowym. W skali całego sektora bankowego szacujemy, że wymogi kapitałowe wzrosną o 612 mln zł.