Rijkswaterstaat maakt netwerkinformatie toegankelijker

Geïntegreerd en eenduidig inzicht in alle prestaties op het gebied van het wegen- en vaarwegennet.

In 2004 startte Rijkswaterstaat met het ontwikkelen van het Netwerkmanagement Informatiesysteem (NIS). Het moest geïntegreerd inzicht bieden in de prestaties die Rijkswaterstaat levert, met als doel scherper te kunnen sturen. In het aanbestedingstraject werd voor SAS Business Analytics gekozen omdat deze partij het hele proces van bron tot browser kan ondersteunen. Inmiddels combineert het NIS van Rijkswaterstaat gegevens uit drie netwerken: het hoofdwegennet, het hoofdvaarwegennet en het hoofdwatersysteem. Niet alleen de sturing is verbeterd, ook de toegang tot de informatie is sterk vereenvoudigd, getuige de toename van het aantal gebruikers. Adviseur Ronald Perluka: "De Regionale Diensten kunnen nu gluren bij de RWS-buren."

Rijkswaterstaat werkt aan droge voeten, schoon en voldoende water en aan de vlotte en veilige doorstroming van het verkeer. "Sinds 2006 is de aansturing van Rijkswaterstaat door het ministerie van Verkeer en Waterstaat verzakelijkt en wordt er samengewerkt op basis van Service Level Agreements", vertelt Jacorien Wouters, programmamanager van het NIS. Deze nieuwe relatie tussen ministerie en uitvoerend agentschap vormde in 2004 de aanleiding voor het ontwikkelen van het NIS. Immers, het maken van heldere afspraken op basis van een 'plan, do, check, act'-cyclus, vereist rapportages met eenduidige informatie. Hoeveel kilometer snelweg beheert Rijkswaterstaat? Wordt er voldoende zand gesuppleerd? Het waren vragen waarop dikwijls niet meteen een helder antwoord was te geven. "Maar het betreft wel onderwerpen waar veel geld mee gemoeid is", aldus Wouters.

NIS, dé plek waar gegevens samenkomen

Om een integrale monitoring mogelijk te maken van de vastgestelde prestaties voor het verkeer op weg en water, had Rijkswaterstaat behoefte aan een systeem dat areaal- en gebruiksgegevens van de drie netwerken uit verschillende applicaties combineert. Eerder was die informatie ook wel beschikbaar, maar zij was verspreid over de diverse informatiesystemen van de tien verschillende Regionale Diensten, die samen de ruggengraat van Rijkswaterstaat vormen. Bovendien hielden al die diensten de
informatie die ze verzamelden op hun eigen wijze bij. Zo zijn er verschillende manieren denkbaar om het wegenareaal in kaart te brengen: in meters, in kilometers of in oppervlakte. Inmiddels werkt iedere regio met uniforme definities en worden zaken als passeertijden bij sluizen op dezelfde wijze geregistreerd. Het NIS verzamelt die gegevens en ontsluit (management-) informatie over het hoofdwegennet, het hoofdvaarwegennet en het hoofdwatersysteem. Iedere medewerker van Rijkswaterstaat kan gebruikmaken van het NIS: van de Directeur-Generaal die het budget moet verdelen, tot de projectleider die voor een uitvoeringstaak staat. De cijfers in het NIS zijn inmiddels de enige gegevens met officiële status. De kracht van het systeem ten opzichte van de bronbestanden is de mogelijkheid om gegevens te combineren en in grafieken en kaartbeelden te presenteren.

Besparingspotentieel met assetmanagement

Nu is het NIS één van de belangrijkste bronnen van informatie die wordt gebruikt voor de aansturing van Rijkswaterstaat. Drie keer per jaar rapporteert de afdeling Assetmanagement over de status van de in totaal 24 Prestatie Indicatoren oftewel PIN's, waarover voor vier jaar afspraken zijn gemaakt in het Service Level Agreement tussen het Ministerie en Rijkswaterstaat. De regio's sluiten jaarlijks management-contracten af met de Directeur-Generaal van Rijkswaterstaat, waarin deze PIN's, acht per netwerk, zijn vastgelegd. "Neem bijvoorbeeld de PIN aanrijtijden bij incidenten op de weg. Op essentiële wegen moeten de medewerkers van Rijkswaterstaat binnen een kwartier ter plekke zijn. Het is de bedoeling dat in 80% van de gevallen aan deze norm wordt voldaan",vertelt Ronald Perluka. "Met behulp van NIS kan Rijkswaterstaat scherper en met meer objectiviteit sturen op de PIN's", vervolgt zijn collega Jacorien Wouters. Het inzicht in de onderliggende gegevens helpt om efficiënter te werken en daarmee op termijn kosten te besparen. Daarnaast levert de eenduidige wijze van rapporteren tijds- en efficiencywinst op. Wouters: "Er zijn geen discussies meer over de definities. Bovendien waren medewerkers vroeger veel tijd kwijt aan het verzamelen van gegevens en het opstellen van een rapportage. Nu kan dat binnen een paar minuten."

Inzet op gebruikersvriendelijkheid loont

Perluka is binnen de afdeling Assetmanagement verantwoordelijk voor de periodieke rapportages en de gebruikersvriendelijkheid van het NIS. Hij vertelt: "Sinds 2008 zetten we hier sterk op in. Er zijn bijvoorbeeld interne trainingen, een E-learning module en drie keer per jaar vinden bijeenkomsten voor NIS-coördinatoren plaats. In twee jaar is het aantal gebruikers gestegen met 70%. Je merkt dat nu de toegang tot de informatie is vereenvoudigd, regio's dichter tot elkaar komen omdat ze van elkaar kunnen leren. Informatie die voorheen slechts door een paar medewerkers uit een specifiek bronbestand kon worden gehaald, is via de NIS-portal nu beschikbaar voor alle medewerkers binnen Rijkswaterstaat." Het is de bedoeling dat de standaardrapportages uit het NIS 80% van de vragen kunnen beantwoorden. Met behulp van analysetools kunnen daarnaast complexere analyses worden gedaan. Zo kan een specialist bij een regionale dienst bijvoorbeeld achterhalen op welke tijdstippen de passeertijden bij een bepaalde sluis langer zijn dan afgesproken in de PIN. Het bedienen van nieuwe gebruikers vereist flexibiliteit van de afdeling Assetmanagement en van partner SAS. Perluka: "Nog steeds zijn we met SAS aan het finetunen."
Gezien de capaciteiten van het datawarehouse, is het platform ook in de toekomst geschikt voor het integreren van bronsystemen. Binnenkort worden ook de bronbestanden voor het project Verkeerskundige Informatie en Adviezen (VIA) opgenomen in en ontsloten vanuit het datawarehouse dat het NIS ondersteunt. Dat zal nog beter inzicht geven in bijvoorbeeld verkeersintensiteiten. Jacorien Wouters: "Wanneer we in de toekomst deze informatie kunnen combineren met andere informatie in het NIS, kan Rijkswaterstaat nóg publieksgerichter werken."